در بیشتر موارد مادر برد برای مشکلاتی که ناشی از قطعات دیگر است مقصر شناخته می شود.معمولاً مشکلات مربوط به مادر برد کمتر پیش می آید ( البته این برای بازار فعلی ایران خیلی صدق نمی کند) بنابراین باید مشکل اصلی را پیدا کرد.

در اینجا لیستی از آزمایشهایی است که از مادر برد رفع اتهام می کند.

آیا حداقل چیزهای که برای بوت شدن کامپیوتر لازم است وجود دارند؟ حداقل اجزاء برای بوت شدن عبارتند از: یک مادر برد، پروسسور، مقدار کافی حافظه (RAM)، یک کارت گرافیک و درایو برای بوت شدن اگر یکی از این اجزا موجود نباشد سیستم شما کار نخواهد کرد. آیا همه این اجزاء به درستی متصل شده اند؟

در موقع بروز اشکال ابتدا سعی کنید قطعات را یک به یک جایگزین کنید تا به قطعه مشکل دار برسید آیا جامپرها به درستی قرار گرفته اند؟ شما باید جامپرها را برای نوع، سرعت، ولتاژ و سرعت باس CPU و دیگر مشخصات آن در جای خود قرار دهید هر چند تعداد زیادی از مادربردهای امروزی به طور اتوماتیک این کار را انجام می دهند. همیشه دستور العمل (دفترچه همراه) مادربرد را بخوانید و در نظر داشته باشید اگر تغییراتی در BIOS سیستم انجام داده اید آن را به حالت DEFAULT برگردانید. آیا وضع ظاهری مادر برد مشکلی ندارد؟ هیچگونه شکستگی یا پینهای خم شده وجد ندارد؟  آیا منبع تغذیه مشکل ندارد؟ اگر شما قطعه ای را ارتقا داده اید یا قطعه ای را به سیستم اضافه کرده اید ممکن است توان منبع تغذیه برای شما برای تأمین توان مورد نیاز قطعه جدید کافی نباشد. توان معمول برای کامپیوتر معمولی 250 الی 300 وات می باشد.

عیب یابی اجزای دیگر کامپیوتر:

در اینترنت جستجو کنید و ببینید آیا مادربردهای از خانواده مادربرد شما مشکل خاصی ندارد؟ وب سایت کارخانه سازنده را چک کنید و ببینید آیا هیچ تغییرات و UPDATE ای برای مادر برد شما در نظر گرفته شده است؟

مشکلات صفحه کلید

اگر پیغام خطایی ناشی از پیدا نشدن صفحه کلید دریافت کردید ابتدا مطمئن شوید صفحه کلید به خوبی متصل شده است

چیپهای کنترلر کی برد را امتحان کنید اگر به نظر می رسید که آنها صدمه دیده اند ممکن است احتیاج به تعویض چیپها یا کل مادربرد داشته باشید.

مشکلات CMOS

در شرایط به خصوص ممکن است لازم باشد که CMOS را پاک کنید بعضی مواقع که شما برای بوت شدن سیستم کلمه عبور ( password) تعیین کرده اید و آنها را فراموش کرده اید یا بعضی مواقع BIOS را به گونه ای تنظیم کرده اید که مشکلاتی برای سیستم بوجود آورده و نمی توانید آن را درست کنید این راه مفید است. در بعضی مادربردها پاک کردن حافظه CMOS مادربرد باعث دردسر است زیرا تنظیم دوباره آن مشکل است و شاید به یاد آوردن کلمه عبور راحتتر باشد ولی در مادربردهای امروزی معمولاً این مشکل کمتر است چند راه برای پاک کردن حافظه CMOS وجود دارد بعضی از مادربردها جامپرهایی برای پاک کردن CMOS دارند که احتمالاً  در دستور العمل استفاده از مادر برد به آن اشاره شده است جامپر را یک لحظه برداشته و دوباره سر جایش بگذارید و CMOS پاک می شود. در زمان انجام این کار مطمئن شوید که سیستم شما از تغذیه برق جدا شده است و بنابراین هیچ ولتاژی روی مادربرد نیست.

راه طولانی تر این است که باطری سیستم را از محل خود خارج کنید این عمل باید دو روزی طول بکشد راه غیر ایمن و سریعتر این است که بعد از برداشتن باتری مثبت و منفی جایگاه باتری را بوسیله یک سیم به یکدیگر متصل کنید. سپس دوباره آن را در جای خود قرار دهیید اگر باطری مادربرد شما  قابل برداشتن نیست باید با نمایندگیهای مادربردتان تماس بگیرید.

زمان و تاریخ در سیستم به درستی نمایش داده نمی شود تنظیمات به هم ریخته یا خطای Dead Battery دریافت می کنید رفع این اشکال ساده است عمر باطری تمام شده است و باید آن را عوض کنید.

من نمی توانم وارد setup کامپیوتر شوم:

هر کامپیوتری کلیدهای بخصوصی برای وارد شدن به setup را دارد و این به سازنده BIOS و نسخه آن بستگی دارد. اما بلافاصله بعد از روشن کردن کامپیوتر کلیدهایی که برای وارد شدن به SETUP لازم است را می توانید ببینید. در بیشتر مواقع این اطلاعات در پایین صفحه مانیتورتان قابل نمایش است و معمولاً‌به این صورت نمایش داده می شود:

press "--------" to enter setup یا

"------" is the key to hit

من تغییراتی در تنظیمات CMOS داده ام ولی این تغییرات اعمال نمی شود

در زمان خروج از CMOS setup مطمئن شوید که گزینه "save and exit" را انتخاب کرده و کلید enter را فشار دهید در صورتی که شما گزینه "exit without saving" را انتخاب کرده باشید با این مشکل مواجه می شوید.

مادربرد شکسته است؟

اگر مادر برد خمیده شده است آن را به حالت اول برگردانید. ولی اگر مادربرد واقعاً شکسته است کاری نمی توانید بکنید و باید یک مادربرد جدید بخرید.

مشکلاتی با صفحات آبی که ظاهر می شود

خطاهایی که در هنگام کپی کردن فایل های Set up بوجود می آیند بخصوص در ویندوز 2000 و XP، به احتمال زیاد نشانه وجود مشکل در حافظه RAM شماست. این امکان هم وجود دارد که مشکل از هارد دیسک شما باشد اگر خطاها همراه با صفحات آبی است که در آنها Page Fault دیده می شود یقیناً مشکل از حافظه RAM شماست.

اگر سیستم بالا می آید ولی کند عمل میکند.

کامپیوتر شما در هنگام نصب سیستم عامل بارها از حرکت باز می ایستد علت آن می تواند گرمای CPU باشد بخصوص CPU های شرکت AMD یا CPU های قدیمی تر شرکت INTEL. چک کنید آیا فن CPUبخوبی عمل می کند و چک کنید آیا هیت سینک (قطعه آلومینیومی که روی CPU نصب شده و معمولاً رنگ سیاه دارد) بخوبی نصب شده است و با سطح CPU کاملاً موازی است. مطمئن شوید از هیت سینکی استفاده می کنید که ساخت سازنده CPU شماست. هیت سینک اگر درست نصب شود بیش از آنچه نیاز است خنک کاری انجام می دهد.

کامپیوتر روشن می شود و‎ً بوق می زند، بالا می آید

ببینید آیا حافظه RAM شما بدرستی نصب شده است اگر لازم است آن را بیرون آورید و دوباره جا بزنید.
سیستم روشن می شود یک سری بوقهای سریع می زند، بالا نمی آید
ببینید آیا کارت گرافیک به درستی روی اسلات AGP نشسته است یا خیر.اگر مقدار کمی از کارت گرافیک خارج از اسلات AGP باشد سیستم بالا نمی آید.
چند مشکل دیگر هم وجود دارد که بوسیله این بوقها شناسایی می شود اما دو مورد بالا معمول ترین موارد هستند.

گوشه ها:

با وجود اینکه سرعت Fill اطلاعاتی در خصوص عملیات Rendering چیپ گرافیکی می دهد اما در مورد محاسبات هندسی هیچگونه اطلاعاتی ندارد. چیپهای گرافیکی نمی توانند روی سطوح منحنی کار کنند. آنها می توانند فقط سطوح مسطح را پردازش نمایند. اما اگر به اندازه کافی سطوح مسطح در اختیار داشته باشند می توانند با کنار هم قرار دادن آنها سطحی مشابه منحنی بوجود آورند. و هر چه تعداد این سطوح مسطح بیشتر باشد انحنای سطح حاصل طبیعی تر به نظر می آید البته کار پردازش برای گرافیک هم مشکل تر می شود.

در پردازشی که Tessellation  خوانده می شود تمامی اشیا در یک صحنه سه بعدی به سطوح مثلثی شکل شکسته می شوند. همانطور که گفته شد افزایش این سطوح مثلثی باعث نمایش بهتر اشیا می شود یک جسم سه بعدی می تواند متشکل از صدها یا هزاران مثلث باشد. این موضوع همان چیزی است که سازندگان بازیها در زمان طراحی اشیا و شخصیت های بازی با آن در گیر هستند یعنی مثلاً  کاراکتر را به گونه ای طراحی کنند که نه بازی خیلی سنگین شود ( تعداد سطوح مثلثی زیاد شود ) و نه آنقدر در تعداد آنها صرفه جویی کنند که کاراکتر دارای لبه های تیزی شود و شکل طبیعی نداشته باشد.

متاسفانه ATI و NVidia استاندارد های متفاوتی را برای بیان میزان قدرت پردازش هندسی استفاده می کنند مشخصه چیپ NVidia  بر اساس تعداد رئوس در ثانیه است. ( که به مفهوم نقاط در گوشه های مثلث می باشد ) در حالیکه مشخصه ATI بر اساس تعداد مثلث در ثانیه است. با توجه به اینکه مثلث های کنار هم دارای رئوس مشترکی هستند. نمی توان به سادگی تعداد مثلث ها را بدست آورد.

Anti-aliasing :

Anti-aliasing روشی است که برای حذف دندانه هایی که در خطوط مورب یا منحنی ها دیده می شود ایجاد شده است. ( برای فهم بهتر موضوع برنامه paint را باز کنید و یک خط مورب بکشید این دندانه ها به راحتی قابل دیدن هستند ) Anti-aliasing باعث می شود تصویر طبیعی تر به نظر بیاید ولی معمولاً سبب کند شدن کامپیوتر می شود چندین سطح برای Anti-aliasing وجود دارد که برخی بیش از بقیه به سیستم فشار وارد می کنند.

RAMADC :

RAMADC مخفف عبارت RAM Digital to Analogue Converter می باشد که به معنای مبدل دیجیتال به آنالوگ حافظه RAM می باشد. RAMADC  یک چیپ ست است که صحنه ها را می گیرد و به فرمتی مناسب برای برای مانیتور ( نمایشگر ) تبدیل می کند. پردازشگر گرافیکی تصویر نهایی را خلق می کند و RAMADC  به عنوان رابط پردازشگر و کابل VGA یا DVI قرار می گیرد تا در نهایت تصویر روی مانیتور قرار گیرد.RAMADC ها دارای سرعتهای متفاوتی هستند ( معمولاً 350-400 مگاهرتز ) و یک کارت گرافیکی ممکن است چندین سرعت داشته باشد. یک RAMADC  سریعتر به معنای آن است که کارت گرافیک قادر است رزولوشن بالاتری را در خروجی پشتیبانی کند. RAMADC چند تایی به این معناست که کارت گرافیک می تواند از چندین نمایشگر به طور همزمان پشتیبانی کند.

سرعت کلاک پردازشگر

مشابه پردازشگر اصلی رایانه ها داشتن سرعت کلاک بیشتر برای پردازشگر کارت گرافیک صرفاً به مفهوم عملکرد سریعتر آن نیست. شاید یک پروسسور 400MHz سریعتر از یک پروسسور 600MHz در یک سیکل کاری باشد. از دید یک پروسسور گرافیکی سرعت Render و سرعت clock با تعداد پیکسل هایی است که می تواند در هر سیکل پردازش نماید.

ظرفیت حافظه

عبارت از میزان حافظه ای که روی کارت گرافیک صرفاً جهت فعالیتها و کارهای گرافیکی قرار گرفته است. در حال حاضر تمامی چیپ ها قابلیت قابل استفاده با مقادیر مختلف حافظه هستند. که در برخی موارد به 512MB می رسد. میزان حافظه در عملکرد کارت وابستگی به نوع کار گرافیکی که انجام می دهید دارد. دسترسی پردازشگر کارت گرافیک به حافظه کارت بسیار سریعتر از رم کامپیوتر است. بنابراین حافظه بیشتر بر روی کارت باعث می شود که پردازشگر برای بدست آوردن اطلاعات مورد نیاز کمتر به حافظه اصلی مراجعه کند و سرعت بالا رود. به زبان ساده تر اگر در حال حاضر از کارت گرافیک Geforce 6600 با 128 مگابایت حافظه استفاده کنید و قصد دارید آن را به Geforce 6600 با 256 مگابایت حافظه ارتقا دهید شاید در زمانی که با رایانه بازی می کنید اصلاً متوجه تغییر عملکرد آن نشوید مگر اینکه بازی هایی را انجام دهید که از این قابلیتها استفاده می کنند.

پهنای باند حافظه

این خصوصیت سرعتی است که پروسسور گرافیکی می تواند با حافظه کارت ارتباط برقرار  کند. یکی از محدودیت ها در کارهای سه بعدی سرعتی است که رایانه می تواند اطلاعات را به پردازشگر گرافیک انتقال دهد. حافظه سریعتر به مفهوم بر طرف کردن این محدودیت است که باعث افزایش سرعت Rendering خواهد شد. کارت های گرافیک در حال حاضر از دو نوع حافظه بهره می برند. DDR , GDDR3 که نوع GDDR3 سریعتر است و بهتر می تواند مانع از مشغول شدن پردازشگر گرافیک شود.

عملکرد کارت همچنین می تواند از پهنای باند باس حافظه تاثیر بپذیرد. یک کارت گرافیک با باس جافظه 128 بیت می تواند دو برابر یک کارت با باس حافظه 64 بیت اطلاعات را بین حافظه کارت و پروسسور تبادل نماید.

 Shader

مدلهای Direct X shader جزئیات بسیاری را جهت کنترل  بر روی آنچه نمایش داده می شود برای افراد خواستار توسعه ارائه می دهد. و می تواند  افکت های بسیاری نظیر سایه های پیچیده انعکاس نور، ایجاد مه و مانند آنها را بوجود آورد. مایکروسافت با ارائه مدل Shader از ابتدا قدرت مانور زیادی را در اختیار توسعه دهندگان قرار داده است که نتیجه آن ایجاد پتانسیل بالا جهت واقعی تر و ملموس تر کردن تصاویر بوده است Shader مدل 3 آخرین نسخه ای است که Direct X9.0  در اختیار کاربران قرار داده است.در حال حاضر ( در زمان نگارش این مقاله ) تنها Nivadia از این نسخه پشتیبانی می کند.  

سرعت Fill

این خصوصیت به مفهوم سرعتی است که کارت گرافیک می تواند یک صفحه را نقاشی کند. هر سطح در صحنه های سه بعدی دارای یک texture (تصاویری هستند که جنس،حالت و بعضی از خواص ماده را به صورت روکش روی سطح یک جسم سه بعدی نمایش می دهند مثلآ عکس یک چوب را روی یک مکعب مستطیل قرار می دهند تا شکل الوار دیده شود.) است که به آن نسبت داده شده سرعت پیکسلها (texel) در ثانیه نشان دهنده این که چه تعداد از پیکسلهای texture می توانند در هر ثانیه نمایش داده شوند.

 اما یک texel چیست؟ یک texel به نوعی مشابه یک پیکسل سه بعدی است. در واقع یک رویه سطح می تواند توسط خانه های یک تصویر 640×480 پیکسل از تصویر آجرها نمایش داده شود.  هر پیکسل در این صفحه texel خوانده می شود و روی هر texel پردازش صورت می گیرد تا فاصله و زاویه این نقطه از دیوار را نمایش دهد.

سرعت fill حاصلضرب سرعت کلاک پروسسور و تعداد پیکسل هایی است که می تواند در هر سیکل کلاک پردازش شوند تعداد پیکسل هایی که می توانند در هر سیکل کلاک پردازش شوند.

DVD-ROMها مدتی است که وارد عرصه رقابت شده اند وبا امکانات بیشتر و با سازگاری با انواع بافت CD و قابلیت خواندن DVD   بازار CD-ROM ها را در دست می گیرند دیگر کمتر شرکت معتبری را می توان یافت که CD-ROM تولید کند بنابراین در زمان خرید CD-ROM خوب فکر کنید.

یک DVD با قابلیت ذخیره سازی 17 گیگا بایت (در انواع دو لایه و دو رویه ) ظرفیتی برابر 26 CD معمولی 665 مگابایتی دارد. اطلاعات روی DVD  مانند CD روی یک شیار( پیت ) حلزونی رایت می شود.هر چه طول پیت کوچکتر و قطاع فشرده تر باشد ظرفیت بیشتر است (حداقل طول پیت روی DVD برابر 4/0 میکرو متر و رویCD برابر 9/0میکرومتر است فاصله قطاعها روی DVD برابر 74/0 میکرو متر و روی CD برابر6/1میکرومتر است.)

درDVD به همین ترتیب طول موج پرتو لیزر از 780 نانو به 650 تا 635 نانومتر کاهش پیدا کرده می توان گفت که سرعت خواندن دیسک گردانهای DVD  از دیسک گردانهای CD  بیشتر است.مثلاً سرعت یکی از مدلهای توشیبا بدون سر و صدای عجیب و غریب به 26 می رسد.

دیسک گردانهای DVD-ROM کنونی متعلق به نسل سوم هستند و می توان آتها را بدون هیچ مشکلی تحت ویندوز نصب کرد. این دستگاهها DVD را با سرعت 4X یا 5X می خوانند. سرعت خواندن CD  در آنها به 24X تا 32X می رسد .

جایگزین شدن دستگاههای نسل سوم با نسل دوم کارایی را تا حد زیادی بالا می برد. آهنگ انتقال داده در محصولات نسل دوم 2700 کیلو بایت بر ثانیه است در حالیکه در محصولات جدید به 6000 کیلو بایت بر ثانیه می رسد.

همین وضعیت در خواندن CD نیز صادق است: سرعت خواندن در مدلهای نسل دومی 10 تا 12 برابر است در حالیکه در محصولات جدید به 6 برابر رسیده اکثریت دیسک گردانهای DVD از نظر ربع خطا ضعف دارند.

آهنگ انتقال داده در دیسک گردانهای مربوط به نسل سوم حداکثر 6 مگابایت بر ثانیه است بنابراین یک رابط E-IDE با آهنک انتقال خداکثر 16 مگابایت بر ثانیه برای اتصال آنها کافی است البته برخی تولید کنندگان این دستگاهها رابا رابط SCSI ساخته اند.

CD-ROM چیست ؟

دیسکهای فشرده صفحاتی از جنس پلاستیک به شعاع 12 سانتی متر هستند که لایه ای آلومینیومی روی آنها نشسته است ، لایه ای از جنس پلی کربنات آن را می پوشاند و قشر محافظ لاکی روی دیسک آن را از گردو خاک و خش محفاظت می کند. حفره ای دایره ای به قطر 15 میلی متر در وسط دیسک قرار داد. سی دی ها مانند صفحه های گرامافون ، فقط یک شیار (TRACK) مارپیچی داده ای دارند. این شیار از مرکز دیسک به سمت بیرون خوانده می شود و معمولا گنجایش آن حدود 650 مگابایت می باشد.

به این نکات توجه داشته باشید:

·        به کیفت مکانیزم تصحیح خطا اهمیت دهید. با خوب بودن ا ین مکانیزم برخی خطاهای ناشی از خراشهای سطح دیسک و لکه هایی چون اثر انگشت تصحیح میشوند چنین چیزی از چند کیلو بایت سرعت بیشتر بهتر است.

·        به میزان تجملی که نیاز دارید فکر کنید برخی کلیدها که برای ساده سازی پخش CDهای صوتی در نظر گرفته شده اند فقط روی گروهی از دیسک گردانها وجود دارد.

·        چیزهایی که همراه باد یسک گردان عرضه می شود بسته به مارک آن تفاوت دارد ولی معمولاً یک دفترچه راهنما چند پیچ برای نصب و کابلهای داده و صوتی همراه دیسک گردان وجود دارد.

·        بر سازگاری دستگاه تاکید داشته باشید برای اطمینان از آینده سازگاری با بافتهای قبلی CD و سیستمهای مختلف فایل را باید به عنوان  پیش فرض در نظر داشته باشید.دیسک گردانهای کنونی از نسل سوم از اطمینان خوبی برخوردارند.

نحوه تقسیم بندی بین المللی کد گذاری DVD ها بر حسب مناطق جهانی :

1)آمریکای شمالی و کانادا
2)اروپا،آفریقای جنوبی و ژاپن
3)آسیای جنوب شرقی
4)استرالیا،آمریکای مرکزی و جنوبی
5)آفریقا،آسیا و قسمتی از اروپای شرقی
6)جمهوری خلق چین

یه نکته:در زمان خریدن فیلم های DVD در هر نقطه از دنیا،حتما باید به پشت جعبه آن به دقت نگاه کنین و طبق شماره ای که درج شده ،مطمئن بشید که این DVD با Player شما سازگاره.ایران در منطقه 5 قرار داره و تمام DVD های مخصوص این منطقه رو توسط دستگاههای پخش کننده در ایران قابل پخشه.حالا زیاد نگران نشین یه خبر خوش هم براتون دارم،توی یه مجله خوندم که جدیدا اکثر DVD Player ها که دارن تولید میشن ،تولید کنندگانشون با توجه به مشکلاتی که بهشون اشاره کردم دیویدی هایی رو تولید کردن و میکنند که از همه کدینگ ها پشتیبانی میکنند.